İşten Çıkarıldım, Haklarım Nelerdir? Kıdem, İhbar ve Diğer Tazminatlar
İş sözleşmesinin feshedilmesi, çalışanlar için belirsizliklerle dolu ve stresli bir süreçtir. Ancak İş Kanunu, işçiyi koruyan ve işten çıkarılan işçinin hakları konusunda önemli güvenceler sunan düzenlemeler içermektedir. İşten çıkarılma nedeniniz ne olursa olsun, yasal haklarınızı bilmek ve bu hakları doğru zamanda talep etmek, olası mağduriyetlerinizi önleyecektir.
Özellikle işverenin yaptığı feshin haksız veya geçersiz olduğu durumlarda, işten çıkarılan işçinin hakları daha da genişlemektedir. Bu haklar, kıdem ve ihbar tazminatlarından işe iade davasına, ödenmemiş ücretlerden işsizlik maaşına kadar birçok kalemi kapsar.
Bu rehberde, işten çıkarılma durumunda hangi haklara sahip olduğunuzu, hangi tazminatları talep edebileceğinizi ve bu süreçte atmanız gereken adımları net bir şekilde açıklayacağız.
Detaylarıyla İşten Çıkarılan İşçinin Hakları
İş sözleşmeniz işveren tarafından sonlandırıldığında, feshin şekline ve nedenine bağlı olarak sahip olabileceğiniz haklar bulunmaktadır. Aşağıda, işten çıkarılan işçinin hakları kapsamında en temel başlıkları bulabilirsiniz:
1. Kıdem Tazminatı Hakkı
En temel haklardan biridir. Aynı işverene bağlı olarak en az 1 yıl çalışmış olan ve iş sözleşmesi kanunda belirtilen istisnalar (ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık gibi haklı nedenler) dışında bir nedenle sonlandırılan her işçi kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı, çalışılan her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarındadır.
2. İhbar Tazminatı Hakkı
İşveren, işçiyi işten çıkarmadan önce çalışma süresine göre belirlenen bildirim sürelerine uymak zorundadır. Bu sürelere uymadan işçiyi derhal işten çıkarırsa, bu sürelere ilişkin ücreti “ihbar tazminatı” olarak ödemekle yükümlüdür. İşçi kendi istifa ederse (haklı nedenler hariç) ihbar tazminatı alamaz.
3. İşe İade Davası Açma Hakkı
Eğer 30 veya daha fazla işçinin çalıştığı bir işyerinde, en az 6 aylık kıdeminiz varsa ve işveren sizi geçerli bir sebep göstermeden veya gösterdiği sebep gerçeği yansıtmadan işten çıkardıysa, fesih bildiriminin size ulaştığı tarihten itibaren 1 ay içinde işe iade davası açma hakkınız bulunur. Bu, işten çıkarılan işçinin hakları içinde en önemlilerinden biridir.
4. Ödenmemiş Ücret ve Diğer İşçilik Alacakları
İşten çıkarıldığınızda, o ana kadar hak ettiğiniz ancak ödenmemiş olan tüm alacaklarınızı talep edebilirsiniz. Bunlar arasında ödenmemiş maaşınız, fazla mesai ücretleriniz, ulusal bayram ve genel tatil ücretleriniz ve kullanmadığınız yıllık izinlerin ücreti yer alır.
5. İşsizlik Maaşı Hakkı
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalan, son 3 yıl içinde en az 600 gün primi ödenmiş ve son 120 gün hizmet akdine tabi olan işçiler, İŞKUR’a başvurarak belirli bir süre işsizlik maaşı alabilirler.
İşten Çıkarılma Sonrası Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Bizde cevapları var
Haklı nedenle fesih (İş Kanunu Md. 25), işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları gibi çok ağır kusurları durumunda işverenin derhal ve tazminatsız fesih hakkıdır. Geçerli nedenle fesih ise, işçinin performansı veya işletmenin gerekleri gibi nedenlere dayanır ve bu durumda işveren kıdem ve ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
İstifa etmeniz, kıdem ve ihbar tazminatı gibi birçok hakkınızı kaybetmenize neden olabilir. İşveren tarafından baskı görüyorsanız, “istifa” metnini kesinlikle imzalamayın. Durumu yazılı olarak (ihtarname, e-posta) kayıt altına almaya çalışın ve derhal bir avukata danışın.
Kıdem tazminatı, son aldığınız brüt ücret (giydirilmiş brüt ücret; yani yol, yemek, ikramiye gibi düzenli ek menfaatlerin de dahil edildiği ücret) üzerinden hesaplanır. Çalışılan her tam yıl için bir aylık (30 günlük) giydirilmiş brüt ücret tutarında ödeme yapılır.
Ücret gibi alacaklar için 5 yıl, kıdem ve ihbar tazminatı gibi feshe bağlı alacaklar için 5 yıl, işe iade davaları için ise fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 aylık hak düşürücü süre bulunmaktadır.
Evet. Kıdem, ihbar, fazla mesai gibi işçilik alacakları ve işe iade talepleri için dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunludur. Arabuluculukta anlaşma sağlanamazsa dava açma hakkınız doğar.
Mobbing, işyerinde bir veya birden fazla kişi tarafından diğer kişiye yönelik sistematik olarak uygulanan yıldırma, pasifize etme ve işten uzaklaştırmayı amaçlayan psikolojik tacizdir. Mobbinge uğradığınızı ispatlarsanız, bu durumu haklı nedenle fesih sebebi sayarak kıdem tazminatınızı alabilir ve ayrıca manevi tazminat davası açabilirsiniz.
Süreç Boyunca Profesyonel Hukuki Destek
Bu makalede işten çıkarılan işçinin hakları konusunu ana hatlarıyla ele aldık. Ancak her somut olay kendine özgü detaylar barındırır ve haklarınızın tam olarak korunması için profesyonel bir yaklaşım gerektirir. Sürecin en başından itibaren bir avukattan destek almak, haklarınızı eksiksiz ve zamanında talep etmenizi sağlar.
Sunduğumuz diğer İş Hukuku hizmetleri hakkında bilgi alabilir veya konunun temelini oluşturan 4857 Sayılı İş Kanunu‘nu inceleyebilirsiniz.
İşten Çıkarılma Sonrası Haklarınız İçin Bize Ulaşın
İstanbul’da işten çıkarıldıysanız ve yasal haklarınızı tam olarak öğrenmek ve alacaklarınızı tahsil etmek için uzman bir avukat desteğine ihtiyaç duyuyorsanız, ekibimize danışabilirsiniz.
Telefon: +90 544 719 46 38
E-posta: info@simseklaw.tr
